Thành phố Cao Bằng với dân số 73.549 người (2019) nằm trong khu vực khí hậu đặc trưng của tỉnh nhiệt đới gió mùa, hằng năm có hai mùa rõ rệt mùa mưa và mùa khô, độ ẩm trung bình từ 80% - 85%, nhiệt độ trung bình hằng năm 21,6⁰C độ cao so với mực nước biển là 240m cách Thủ đô Hà Nội 288km. Điều kiện địa lý tự nhiên tạo nên Thành phố được đặt vào vị trí 3 mặt song, xung quanh Thành phố là những khu đồi thấp bao bọc. Nhà cách mạng lão thành, tác giả Hoàng Đức Triều, dân tộc Tày, quê ở xã Hồng Việt, huyện Hòa An đã vịnh cảnh đẹp Thành phố Cao Bằng bằng những vần thơ nổi tiếng:

”Ba mặt tam giang trôi cuộn cuộn

Bốn bề tứ trụ đứng tron von”

          Rất nhiều du khách của mọi miền đất nước khi đã từng đến thăm Thành phố Cao Bằng đều có chung một nhận xét Thành phố Cao Bằng là một Thành phố nhỏ nhắn, đẹp của nước ta. Tháng 6 năm 2007 trong chuyến thăm và làm việc với tỉnh Cao Bằng Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng khen ngợi Thành phố Coa Bằng nhỏ xinh đẹp đẽ còn hoang sơ.

          Có được một Thành phố như ngày hôm nay bởi lẽ ngay từ khi mới thành lập Thành phố đã được các thế hệ nhân dân dày công chăm sóc gây dựng ngoài những căn nhà, đường phố cơ sở hạ tầng được cất thì cây xanh cũng được trồng ngay từ những ngày đầu khi mới thành lập, khi ấy thành phố còn là chợ “ Mộc mạ” nơi chợ bán cỏ chăn ngựa, thời điểm ấy cây xanh Thành phố đã được trồng. Hiện nay những cây xanh đang phát triển trên các con đường của Thành phố có thể chia thành các giai đoạn sau:

          Thời kỳ đầu tiên là những cây trồng từ thời Pháp thuộc quãng thời gian từ 1920 – 1930 chủ yếu là cây dã hương xen vào đó là một số cây phượng vĩ, lát hoa, cây hoa gạo, một vài cây sưa, cây đa… Vị trí trồng của các loại cây này ở các phố Vườn Cam, phố Cũ, phố Thầu khu vườn hoa trung tâm Thành phố, nhà thờ đạo Thanh Sơn, tỉnh đội Cao Bằng. Số cây dã hương trồng vào thời kỳ này hiện còn có trên các đường phố Thành phố là 36 cây, có thể nói đây là loại cây quý có những ưu thuế nổi trội trong các loại cây xanh trồng trên đường phố lá cây xanh quanh năm, rễ chìm ăn sâu xuống lòng đất nên phát triển rất bền vững có tuổi thọ lâu dài. Những tuyến đường phố ở Thành phố trồng nhiều cây dã hương như Vườn Cam – Phố Khách hiện chỉ còn lẻ tẻ có 3 cây; phố Cũ và đường đầu cầu Sông Hiến còn 4 cây, hàng cây dã hương đang mọc xanh tốt hơn cả đã thành cổ thụ, đó là hang cây dã hương ở phố Đàm Quang Trung bên cạnh Viện kiểm sát tỉnh. Ở nước ta có cây dã hương hàng nghìn năm tuổi đó là cây dã hương ở Tiên Lục Bắc Giang thời Lê Trung Hưng (1740 – 1874) cây dã hương đã được triều đình phong cây dã đại thần để tôn thờ và bảo vệ. Năm 1999 cây dã hương Tiên Lục đã được Bộ Văn hóa Thông tin xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia, hiện nay hàng ngày rất nhiều du khách đến thăm quan cây dã hương cổ thụ Tiên Lục Bắc Giang.

Hàng cây dã hương cổ thụ ở thành phố Cao Bằng

          Loại cây thứ 2 có trên hè phố Thành phố Cao Bằng là cây xà cừ và cây Thông thân to gốc  xù xì cành lá xum xuê có cây chu vi gốc đo được 7,2m là loại cây có bộ rễ chum ăn ngang thường nổi lên trên mặt đất, cây xà cừ và cây Thông có trên đường phố Cao Bằng được trồng từ những năm 1959 – 1960 vào thời điểm toàn dân hưởng ứng tết trồng cây do Bác Hồ phát động:

“ Mùa xuân là tế trồng cây

Làm cho đất nước càng ngày càng xuân”

          Hiện tại số cây này còn lại trên đường phố Thành phố và cả khu vực trường cấp ba Nà Cạn có khoảng 42 cây, tuy nhiên đây là loại cây có nhiều nhược điểm như cành giòn, tán lá quá xum xuê nên rất nặng, rễ không ăn sâu xuống lòng đất gặp mùa mưa bão dễ gẫy cành, đổ cây, gây nguy hiểm cho người đi bộ và nhà cửa trên đường phố. Nên rất cần có chế độ chăm sóc riêng chu đáo hơn có đánh số từng cây, thường xuyên cắt tỉa những cành cây có nguy cơ đỗ gẫy do mưa bão gây ra, hai loại cây này trồng lâu năm ở Thành phố nên có thể dễ bị sâu bệnh phá hại việc chăm sóc cho cây khỏi bị khô, chết cũng cần được đặt ra, trường hợp bất khả kháng cần chặt hạ phải có ý kiến của các cơ quan chuyên môn có thẩm quyền, chúng tôi muốn đề cập đến vấn đề này bởi lẽ trồng được một cây cổ thụ giữa trung tâm Thành phố trải qua nhiều thời kỳ lịch sử khác nhau kể cả chiến tranh tàn phá và quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh chóng như hiện nay thì những cây cổ thụ như những hiện vật sống chứng minh cho các thời kỳ lịch sử của dân tộc. Điều này thật đáng quí cần được gìn giữ và bảo vệ để phát triển.

          Những hàng cây xanh đa chủng loại hiện nay ở Thành phố đang khép tán rợp bóng mát trên các hè phố đa số trồng từ những năm 80, 90 của thế kỷ XX, những cây xanh trồng vào thời điểm này lên đến hàng ngàn cây. Tuy nhiên những cây này kích thước to nhỏ khác nhau rõ rệt, có cây chu vi gốc đo được quãng 1m, có cây vừa trồng vài ba năm nên còn rất nhỏ. Nhưng dù sao thế nào đi nữa những cây xanh trên hè phố Thành phố Cao Bằng đã thực sự trở thành  “Lá phổi” xanh của đô thị, cây xanh đang giữ vai trò quan trọng trong cân bằng sinh thái bảo vệ môi trường trong lành, nét văn hóa xa xưa của một thành phố lịch sử.

          Những năm gần đây để chỉnh trang nâng cấp Thành phố hàng loạt cây xanh ở Thành phố Cao Bằng cũng được chú ý trồng thêm, đồng thời loại bỏ một số cây bản địa đã trồng từ lâu có nguy cơ gây đổ. Việc trồng loại cây gì kích thước như thế nào đều đã được các cơ quan có trách nhiệm phê duyệt. Hàng loạt cây cổ thụ ở hai bên bờ sông Bằng, Sông Hiến có thời gian tồn tại hàng trăm năm tuổi đều bị chặt hạ những hàng cây ấy qua thời gian chứng minh đều có sức chống chịu bão lũ hai bên bờ sông rất hiệu quả, thay vào đó các  công trình kè bờ Sông Hiến, Sông Bằng được trồng lại một loạt cây khác xa lạ với nhân dân địa phương không biết đến bao giờ những hàng cây mới trồng mới lớn bằng những hàng cây năm xưa?

          Tỉnh Cao Bằng đang tích cực hưởng ứng chủ trương trồng 1 tỷ cây xanh trên phạm vi cả nước do Chính phủ phát động từ nay đến năm 2025 việc làm có ý nghĩa vô cùng lớn lao góp phần quan trọng trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu, giảm bớt tác hại bão lũ trong mùa mưa ở những tỉnh miền núi như tỉnh Cao Bằng. Song trồng loại cây gì trên đường phố cũng như những cây trồng để phủ xanh đồi núi cũng cần phải tính toán có lẽ nên ưu tiên những cây bản địa hợp với khí hậu thổ ngơi như: Cây gạo, cây mác noạng, cây mạy mạ… Cao Bằng là tỉnh có bề dày lịch sử nhiều di sản văn hóa nổi tiếng trong nước và thế giới, từ lâu 2 tiếng “Non nước” Cao Bằng đã để lại nhiều ấn tượng trong long du khách mỗi khi có dịp lên thăm trải nghiệm nơi sứ sở thần tiên, miền đất của các làn điệu dân ca hát then đàn tính, sli lượn mang đậm đà bản sắc dân tộc. Trong tương lai ngay giữa thành phố khang trang hiện đại lại có những hàng cây cổ thụ đặc trưng phủ bóng mát trên khắp đường phố chắc sẽ là nét độc đáo của một tỉnh miền núi mà ít thành phố có được.